In de afgelopen twee maanden is het bos verandert van een sprankelende, frisgroene plek met overal zingende vogels, in een saaier, doffer-groen gebied dat ook een stuk stiller is geworden. Ook de vliegenvangermannen die nog ongepaard waren laten het de afgelopen tien dagen steeds meer afweten. Eigenlijk weet ik slecht hoe dat proces gaat: ik denk niet dat ze abrupt ophouden met zingen, maar dat het steeds wat minder enthousiast gaat, niet meer de hele dag lang, en dat ze dan stilvallen. De rui treedt in, en ze gaan zich opmaken voor het vertrek naar Afrika dat over twee maanden aanvangt. Waarschijnlijk is het een proces dat aangestuurd wordt door daglengte.
Ik geef die mannen geen ongelijk na alle inspanningen van de afgelopen weken, maar aan de andere kant is het verstandiger om nog even door te gaan. Want dit is het moment dat de vroegst broedende vrouwen nog kunnen besluiten een tweede broedsel te beginnen. En wij weten uit eerdere jaren dat dit dan vaak met zo’n ongepaarde man is, maar ik vrees dat die mannen dat niet doorhebben. Die tweede broedsels zijn sowieso een vreemd, en nog zeldzaam fenomeen, dat tegenwoordig misschien door klimaatverandering mogelijk is geworden. Vrouwen kunnen immers tegenwoordig al zo vroeg gaan broeden, dat er net genoeg ruimte zit in hun tijdschema om na een succesvol eerste broedsel nog een tweede broedsel groot te brengen. En om heel eerlijk te zijn: ik ben er nog steeds verbaasd over dat ze dit kunnen bolwerken in hun drukke tijdschema.
Nu hebben we de afgelopen 18 jaar in totaal slechts van zo’n tien gevallen met zekerheid kunnen constateren dat vrouwen een tweede broedsel maken (op de vierduizend nesten). Maar dit jaar kunnen er wel eens een aantal bij gaan komen. Gisteren vond ik twee nieuwe vliegenvangernesten, één net klaar, en de andere al met een eerste ei. En vandaag vond ik er weer één (ik ging toevallig in die nestkast kijken, omdat een paar dagen geleden daar nog een man zong). Richard heeft in zijn gebieden ook nog een viertal gevallen, en mogelijk ontdekken we bij de komende controles nog meer. Eén van die gevallen van gisteren is een uitzonderlijke: in deze nestkast is er al een broedsel succesvol uitgevlogen, en mogelijkerwijs doet hetzelfde paar op dezelfde plek dus een tweede poging. Ik kan dus niet wachten totdat de vrouw lang genoeg op de eieren zit en ik haar zonder kans op verstoring kan pakken om haar ring af te lezen.
Die tweede broedsels geven dus nog een staartje aan het veldseizoen. Aan de ene kant is dit leuk, maar net als die mannen die ophouden met zingen, wordt voor mij de lol van het veldwerk zo tegen deze tijd wel wat minder. Zeker omdat er allemaal andere klussen wachten, die steeds urgenter worden.